महाराष्ट्र सरकारने जेष्ठ नागरिकांच्या उतारवयातील काळजीसाठी “मातोश्री वृध्दाश्रम योजना” सुरू केली आहे. ही योजना 17 नोव्हेंबर 1995 रोजी लागू करण्यात आली आणि राज्यभरात विविध स्वयंसेवी संस्थांच्या माध्यमातून चालवली जाते. या योजनेअंतर्गत राज्यातील 24 वृध्दाश्रम विना अनुदान तत्वावर कार्यरत आहेत. योजनेचा मुख्य उद्देश जेष्ठ नागरिकांना त्यांच्या वृद्धापकाळातील गरजा पूर्ण करणे आणि त्यांना सन्मानजनक व सुरक्षित वातावरणात ठेवणे आहे.
योजना तपशील:
- वृध्दाश्रम सुरूवात वर्ष: 1963 (स्वयंसेवी संस्थेमार्फत)
- वयाची अट: पुरुषांसाठी 60 वर्षे आणि महिलांसाठी 55 वर्षे
- विना शुल्क प्रवेश: ज्या नागरिकांचे वार्षिक उत्पन्न 12,000/- पेक्षा कमी आहे त्यांना निशुल्क प्रवेश दिला जातो.
- सशुल्क प्रवेश: ज्या नागरिकांचे उत्पन्न 12,000/- पेक्षा जास्त आहे, त्यांच्याकडून दरमहा 500 रुपये शुल्क आकारले जाते.
- प्रवेशाची क्षमता: प्रत्येक वृध्दाश्रमात 100 जेष्ठ नागरिकांची सोय उपलब्ध आहे, त्यातील 50 जागा निशुल्क तर 50 जागा सशुल्क आहेत.
वृध्दाश्रमाच्या सुविधाः
मातोश्री वृध्दाश्रमात राहणाऱ्या जेष्ठ नागरिकांना सन्मानपूर्वक आणि सुरक्षित वातावरणात जीवन व्यतीत करण्यासाठी आवश्यक त्या सर्व सुविधा पुरविल्या जातात. यामध्ये निवास, आहार, वैद्यकीय सेवा आणि सामाजिक कार्यकर्ता मार्फत देखभाल यांचा समावेश आहे.
राज्यातील मातोश्री वृध्दाश्रमांची यादी:
महाराष्ट्रातील विविध जिल्ह्यांमध्ये मातोश्री वृध्दाश्रम कार्यरत आहेत. त्यापैकी काही प्रमुख वृध्दाश्रमांची नावे पुढीलप्रमाणे आहेत:
- मुंबई: वसंत स्मृती संस्था संचलित, किसन गोपाळ राजपुरीया वानप्रस्थाश्रम, बोरिवली (प)
- ठाणे: जीवन संध्या मांगल्य सोसायटी, भिवंडी
- रत्नागिरी: शिवतेज आरोग्य सेवा संस्था, खेड
- सिंधुदुर्ग: सिंधुदुर्ग शिक्षण प्रसारक मंडळ, कणकवली
- पुणे: राजर्षी शिवराय प्रतिष्ठान मातोश्री वृध्दाश्रम, कर्वेनगर
प्रवेश प्रक्रिया:
जर तुम्हाला किंवा तुमच्या कुटुंबातील जेष्ठ नागरिकांना या योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल, तर संबंधित जिल्ह्याच्या सहाय्यक आयुक्त, समाज कल्याण कार्यालयाशी संपर्क साधावा. तसेच प्रवेशासाठी आवश्यक कागदपत्रे, जसे की, ओळखपत्र आणि उत्पन्नाचा दाखला सादर करावा लागेल.
निष्कर्ष:
महाराष्ट्रातील जेष्ठ नागरिकांसाठी मातोश्री वृध्दाश्रम योजना एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. ही योजना जेष्ठांना त्यांच्या वृद्धापकाळात सुरक्षित आणि सन्मानजनक जीवन जगण्याची संधी देते. जर तुम्हाला किंवा तुमच्या कुटुंबातील सदस्यांना योजनेबद्दल अधिक माहिती हवी असेल, तर आपल्या जिल्ह्याच्या समाज कल्याण कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
