कृषी हा आपल्या अर्थव्यवस्थेचा कणा आहे आणि शेतकऱ्यांना योग्य ज्ञान आणि संसाधने देणे टिकाऊ विकासासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. शेतकऱ्यांसाठी उपलब्ध असलेल्या काही प्रमुख उपक्रम आणि संसाधने येथे दिली आहेत:
शेतकऱ्यांनी काय करावे
- कृषी कार्यक्रमांमध्ये सहभागी व्हा: शेतकरी दूरदर्शनवरील (18 प्रादेशिक, 1 राष्ट्रीय, 180 लो पॉवर ट्रान्समीटर), एफएम रेडिओ स्टेशन (96) किंवा काही खाजगी चॅनेलवर कृषी संबंधित कार्यक्रम पाहून अद्ययावत माहिती मिळवू शकतात.
- किसान कॉल सेंटरशी संपर्क साधा: विशिष्ट प्रश्नांसाठी, शेतकरी नजीकच्या किसान कॉल सेंटरशी 1800-180-1551 या क्रमांकावर संपर्क साधू शकतात. केसीसी एजंट आणि वरिष्ठ तज्ञ सकाळी 6 ते रात्री 10 पर्यंत वर्षभर उपलब्ध असतात.
- कृषीतील स्वयंपूर्ण रोजगार: कृषीमध्ये निर्धारित पात्रता असलेल्या विद्यार्थ्यांना स्वयंपूर्ण रोजगार मिळू शकतो आणि ते शेतकऱ्यांना विस्तार सेवा देऊ शकतात. प्रशिक्षण विनामूल्य दिले जाते आणि बँकेकडून मंजूर केलेल्या कर्जावर 36% मिश्र अनुदान उपलब्ध आहे (SC/ST/उत्तर पूर्व आणि डोंगराळ प्रदेश/महिला यांच्यासाठी 44%).
- प्रशिक्षण आणि प्रदर्शन दौर्‍यांमध्ये सहभागी व्हा: प्रगत कृषी तंत्रज्ञानासाठी शेतकरी प्रशिक्षण आणि प्रदर्शन दौर्‍यांमध्ये सहभागी होऊ शकतात. फार्म स्कूल चालवणे देखील एक पर्याय आहे, ज्यासाठी ₹29,514/- ची रक्कम दिली जाते.
- शेतकरी पोर्टलवर प्रवेश करा: शेतकरी थेट किंवा इंटरनेट किओस्क/सामान्य सेवा केंद्राद्वारे शेतकरी पोर्टलवर प्रवेश करू शकतात आणि स्थानिक माहिती मिळवू शकतात, ज्यामध्ये पद्धतींचे पॅकेज, विक्रेत्यांची यादी, पिक सल्ला इत्यादींचा समावेश आहे.
शेतकऱ्यांना काय मिळू शकते
- बीज उत्पादन आणि तंत्रज्ञानावर प्रशिक्षण: 50-150 शेतकऱ्यांच्या गटांना बीज गाव कार्यक्रमांतर्गत प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यासाठी प्रति गट ₹15,000 दिले जाते.
- मान्यताप्राप्त संस्थांमध्ये प्रशिक्षण: शेतकऱ्यांना मान्यताप्राप्त संस्थांमध्ये प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यासाठी ₹5,200 प्रति शेतकरी प्रति महिना दिले जाते, ज्यामध्ये स्टायपेंड, निवास, भोजन आणि वाहतूक खर्चाचा समावेश आहे.
- वनस्पती संरक्षण उपायांवर प्रशिक्षण: 40 शेतकऱ्यांच्या गटांना वनस्पती संरक्षण उपायांवर प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यासाठी ₹152,100 दिले जाते.
- भाजीपाला उत्पादनावर प्रशिक्षण: शेतकऱ्यांना भाजीपाला उत्पादन आणि संबंधित क्षेत्रांवर दोन दिवसांचे प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यासाठी ₹1,500 प्रति प्रशिक्षण प्रति शेतकरी दिले जाते, वाहतूक वगळता.
- शेतकऱ्यांचे अभ्यास दौरे: शेतकऱ्यांना अभ्यास दौर्‍यांमध्ये सहभागी होण्याची संधी मिळते, ज्यासाठी प्रति बॅच 50 शेतकऱ्यांसाठी ₹50,000 दिले जाते.
- राज्याबाहेरील प्रशिक्षण: शेतकऱ्यांना राज्याबाहेरील प्रशिक्षणासाठी प्रति ब्लॉक 50 मॅन-डेजपर्यंत प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यासाठी ₹1,000 प्रति शेतकरी प्रति दिवस दिले जाते, ज्यामध्ये वाहतूक, निवास आणि भोजनाचा समावेश आहे.
- राज्याच्या आत प्रशिक्षण: शेतकऱ्यांना राज्याच्या आत प्रति ब्लॉक 100 मॅन-डेजपर्यंत प्रशिक्षण दिले जाते, ज्यासाठी ₹750 प्रति शेतकरी प्रति दिवस दिले जाते, ज्यामध्ये वाहतूक, निवास आणि भोजनाचा समावेश आहे.
- फ्रंट लाईन प्रात्यक्षिके: निवडलेल्या गावांमध्ये माती परीक्षण प्रयोगशाळांद्वारे फ्रंट लाईन प्रात्यक्षिके दिली जातात, ज्यासाठी ₹20,000 प्रति प्रात्यक्षिक दिले जाते.
- सूक्ष्म सिंचन प्रात्यक्षिके: शेतकऱ्यांना 0.5 हेक्टर प्रति लाभार्थी सूक्ष्म सिंचन प्रात्यक्षिके दिली जातात, ज्यासाठी एकूण खर्चाच्या 75% अनुदान दिले जाते.
- मॉडेल फार्म/संस्थांना भेट: ऊस उत्पादक शेतकऱ्यांना मॉडेल फार्म/संस्थांना भेट देण्याची संधी मिळते, ज्यासाठी 50% खर्च मर्यादित ₹50,000 दिले जाते.
संपर्क साधा
अधिक माहिती आणि मदतीसाठी, शेतकरी नजीकच्या तालुका कृषी अधिकारी, उपविभागीय कृषी अधिकारी, जिल्हा अधीक्षक कृषी अधिकारी किंवा विभागीय संयुक्त कृषी संचालक कार्यालयाशी संपर्क साधू शकतात. ते कृषी विभागाच्या वेबसाइटला www.mahaagri.gov.in भेट देऊ शकतात किंवा किसान कॉल सेंटरला 1800-180-1551 वर कॉल करू शकतात.
