महिला किसान योजना ही आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांच्या, विशेषतः चर्मकार समाजातील (धोर, चांभार, होलार, मोची इत्यादी) महिलांना कृषी प्रकल्पांसाठी आर्थिक सहाय्य पुरवणारी एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे. ही योजना केंद्रीय सरकार आणि राष्ट्रीय अनुसूचित जाति वित्त आणि विकास महामंडळ (NSFDC), नवी दिल्ली यांच्या माध्यमातून राबविली जाते. महाराष्ट्रातील महिलांना त्यांच्या उपजीविकेचे साधन मिळवून देऊन समाजात त्यांना प्रतिष्ठित स्थान देण्याच्या उद्दिष्टाने ही योजना राबविली जाते.
महिला किसान योजनेची उद्दिष्टे
महिला किसान योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे चर्मकार समाजातील महिलांचा सामाजिक आणि आर्थिक उन्नती करणे. या योजनेचे काही मुख्य उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे आहेत:
- आर्थिक विकास: महिलांना कृषी क्षेत्रात पाऊल टाकण्यासाठी कर्ज आणि अनुदान देऊन सहाय्य करणे.
- सामाजिक उन्नती: शिक्षण, कौशल्य विकास आणि आर्थिक स्वावलंबनाद्वारे महिलांना प्रतिष्ठित स्थान मिळवून देणे.
- उद्योजकतेला प्रोत्साहन: विविध प्रकारच्या चामड्याच्या वस्तू आणि फुटवेअर तयार करून सरकारला पुरवठा करणे आणि खुल्या बाजारात विक्रीसाठी मदत करणे.
योजनेचे लाभार्थी
महिला किसान योजना ही विशेषतः चर्मकार समाजातील अनुसूचित जातीतील (SC) महिलांसाठी राबविली जाते, ज्यांच्या वार्षिक उत्पन्नाची मर्यादा गरीबी रेषेखाली आहे.
पात्रता निकष
महिला किसान योजनेसाठी अर्जदाराने खालील पात्रता निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- समाज: अर्जदाराने चर्मकार समाजातील असावे.
- वयमर्यादा: अर्जदाराचे वय 18 ते 50 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
- आर्थिक पात्रता:
- 50% अनुदान योजना आणि मार्जिन मनीसाठी अर्जदाराचे वार्षिक उत्पन्न गरीबी रेषेखाली असावे.
- NSFDC योजनेसाठी ग्रामीण भागात उत्पन्न ₹98,000 पेक्षा कमी आणि शहरी भागात ₹1,20,000 पेक्षा कमी असावे.
- स्थायिकता: अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा कायम रहिवासी असावा.
- प्रमाणपत्रे: अर्जदाराकडे अधिकृत सरकारी अधिकाऱ्याचे उत्पन्न आणि जात प्रमाणपत्र असणे आवश्यक आहे, तसेच कर्जासाठी अर्ज केलेल्या व्यवसायाचे ज्ञान असावे.
योजनेतून मिळणारे आर्थिक सहाय्य
या योजनेंतर्गत पात्र महिलांना ₹50,000 पर्यंतचे कर्ज उपलब्ध आहे, ज्यामध्ये:
- अनुदान: ₹10,000 (परत न करण्यायोग्य).
- कर्ज: ₹40,000 वार्षिक 5% व्याजदराने दिले जाते.
हे कर्ज चर्मकार समाजातील त्या महिला लाभार्थींना दिले जाते, ज्यांचे नाव (किंवा पती-पत्नीचे संयुक्त नाव) 7/12 उताऱ्यात आहे. हे कर्ज कृषी प्रकल्पांसाठी वापरता येते.
अर्ज करण्याची प्रक्रिया
महिला किसान योजनेसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया साधी आहे:
- अर्जदारांनी अर्जाचे नमुने एलआयडीसीओएम (LIDCOM) च्या जिल्हा कार्यालयातून प्राप्त करावेत.
- अर्ज भरून तो जिल्हा कार्यालयात सादर करावा.
योजनेचा सांख्यिकीय सारांश
महिला किसान योजना ही गेल्या काही वर्षांत अनेक लाभार्थ्यांना लाभ देत आहे. खाली योजनेची खर्च आणि लाभार्थ्यांचा सारांश दिला आहे:
| वर्ष | खर्च (₹ लाखात) | लाभार्थी |
|---|---|---|
| 2012-13 | 43.50 | 87 |
| 2013-14 | 27.20 | 55 |
| 2014-15 | 18.40 | 38 |
निष्कर्ष
महिला किसान योजना ही एक महत्त्वाची योजना आहे, जी चर्मकार समाजातील महिलांना कृषी प्रकल्पांसाठी आर्थिक मदत देऊन त्यांना स्वावलंबी बनविण्याचे उद्दिष्ट आहे. अनुदान आणि कमी व्याजदराने कर्ज देऊन या महिलांना स्थिर आणि शाश्वत जीवनमान प्राप्त करण्यासाठी मदत केली जाते. जर तुम्ही या योजनेसाठी पात्र असाल, तर एलआयडीसीओएमच्या जिल्हा कार्यालयात अर्ज करा आणि या योजनेचा लाभ घ्या.
For More Information: Visit Official Website
