महिला समृद्धी योजना ही एक महत्त्वपूर्ण योजना आहे, जी आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल चर्मकार समाजातील महिलांचे जीवनमान उंचावण्याच्या उद्देशाने सुरु करण्यात आली आहे. राष्ट्रीय अनुसूचित जाती वित्त आणि विकास महामंडळ (NSFDC) अंतर्गत केंद्र सरकारकडून निधी पुरवला जात असून, या योजनेचा उद्देश महिलांना आर्थिक मदत आणि संधी प्रदान करणे आहे, ज्यामुळे त्या स्वतःचे जीवनमान सुधारू शकतात आणि एक सन्माननीय जीवन जगू शकतात.
योजनेचा उद्देश
महिला समृद्धी योजनेचा मुख्य उद्देश आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल चर्मकार समाजातील महिलांना (धोर, चांभार, होलार, मोची इत्यादी) सक्षमीकरण करणे आहे. आर्थिक मदत देऊन महिलांना शैक्षणिक, आर्थिक आणि सामाजिकदृष्ट्या सशक्त करण्याचा प्रयत्न केला जातो. या योजनेद्वारे:
- महिलांना शैक्षणिक आणि आर्थिक मदतीसह समाजात सन्माननीय स्थान मिळवून दिले जाते.
- शासकीय विभागांना पुरवठा करण्यासाठी आणि खुल्या बाजारात विक्रीसाठी पादत्राणे आणि चामड्याच्या वस्तूंचे उत्पादन प्रोत्साहित केले जाते.
- महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनविण्यासाठी मदत केली जाते.
लाभार्थी वर्ग
ही योजना खास अनुसूचित जातीतील चर्मकार समाजातील महिलांसाठी आहे. विधवा आणि घटस्फोटित महिलांना या योजनेत प्राधान्य दिले जाते, ज्यामुळे त्यांना आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवता येते.
पात्रता निकष
महिला समृद्धी योजनेसाठी अर्जदारांनी खालील निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- अर्जदार चर्मकार समाजातील असावा.
- वय 18 ते 50 वर्षे असावे.
- 50% अनुदान योजनेच्या आणि मार्जिन मनीसाठी अर्जदाराचे वार्षिक उत्पन्न गरीबीरेषेखाली असावे. NSFDC योजनेसाठी, वार्षिक उत्पन्न मर्यादा खालीलप्रमाणे आहे:
- ग्रामीण भागासाठी: ₹98,000 पेक्षा कमी
- शहरी भागासाठी: ₹1,20,000 पेक्षा कमी
- अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा कायमस्वरूपी रहिवासी असावा.
- अर्जदाराला त्या व्यवसायाचे ज्ञान असावे, ज्या व्यवसायासाठी कर्ज घेण्यात येत आहे.
- अर्जदाराने अधिकृत शासकीय अधिकाऱ्याकडून उत्पन्न आणि जातीचा दाखला सादर करावा.
दिले जाणारे लाभ
महिला समृद्धी योजनेअंतर्गत, चर्मकार समाजातील विधवा, घटस्फोटित आणि इतर सर्व महिला लाभार्थ्यांना आर्थिक मदत देण्यात येते. या योजनेत वार्षिक 4% व्याज दराने ₹25,000 ते ₹50,000 पर्यंत कर्ज दिले जाते. या आर्थिक मदतीने महिलांना स्वतःचा व्यवसाय सुरु करण्यास किंवा विस्तारण्यास मदत होते, ज्यामुळे त्यांचे आर्थिक स्वातंत्र्य मिळवले जाते.
अर्ज प्रक्रिया
या योजनेअंतर्गत अर्ज करण्यासाठी खालील प्रक्रिया आहे:
- अर्जाचा फॉर्म LIDCOM (लेदर इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट कॉर्पोरेशन ऑफ महाराष्ट्र) च्या जिल्हा कार्यालयात उपलब्ध आहे.
- अर्जदाराने फॉर्म भरून LIDCOM जिल्हा कार्यालयात सादर करावा.
योजनेची श्रेणी
महिला समृद्धी योजना रोजगार या श्रेणीत मोडते, कारण ती महिलांना स्वतःचा व्यवसाय उभारण्यासाठी प्रोत्साहन देते.
सांख्यिकीय माहिती
या योजनेचा लाभ घेतलेल्या महिलांची खालील आकडेवारी उपलब्ध आहे:
- 2012-13: ₹41.75 लाख खर्च, 167 महिलांना लाभ.
- 2013-14: ₹81.50 लाख खर्च, 326 महिलांना लाभ.
- 2014-15: ₹142.75 लाख खर्च, 571 महिलांना लाभ.
निष्कर्ष
महिला समृद्धी योजना चर्मकार समाजातील महिलांसाठी आशेचा किरण आहे. अल्प व्याज दराने दिल्या जाणाऱ्या कर्जामुळे महिलांना आर्थिक मदत मिळते आणि त्यांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करण्याची संधी मिळते. ही योजना महिलांना आर्थिकदृष्ट्या स्वावलंबी बनवण्याचे एक उत्कृष्ट उदाहरण आहे.
जर तुम्ही किंवा तुमच्या ओळखीतील कोणीही या योजनेसाठी पात्र असेल, तर LIDCOM च्या जिल्हा कार्यालयात जाऊन अर्ज भरावा आणि आर्थिक सक्षमीकरणाचा पहिला टप्पा सुरू करावा.
For more info: Click Here
