नागझिरा अभयारण्य, महाराष्ट्रातील एक प्रसिद्ध अभयारण्य आहे, ज्यामध्ये वाघ, बिबटे आणि पक्ष्यांच्या विविधतेचा समृद्ध खजिना आहे. नागपूर जिल्ह्याच्या आसपासच्या भागात असलेल्या या अभयारण्यात वन्यजीवांच्या जीवनाचे अद्वितीय दर्शन घडते.
ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व
नागझिरा अभयारण्याचे ऐतिहासिक महत्त्व आहे, कारण हे अभयारण्य महाराष्ट्रातील वन्यजीव संरक्षण क्षेत्रांमध्ये अग्रगण्य आहे. याचे नाव ‘नाग’ आणि ‘झिरा’ ह्या दोन शब्दांतून आले आहे, ज्याचा अर्थ नाग आणि छोटा जलस्रोत असा होतो. येथे येणारे पर्यटक आणि निसर्गप्रेमी अभयारण्याच्या नैसर्गिक सौंदर्याचा आनंद घेतात.
अभयारण्यातले प्रमुख प्राणी आणि पक्षी
नागझिरा अभयारण्यात काही प्रमुख प्राणी आणि पक्षी पाहायला मिळतात, ज्यात:
- वाघ: येथे वाघांची संख्या चांगली आहे, ज्यामुळे हे अभयारण्य वन्यजीव छायाचित्रणासाठी उत्तम ठिकाण आहे.
- बिबट्या: नागझिरा अभयारण्यात बिबट्यांचेही दर्शन होऊ शकते.
- चित्तळ, सांबर आणि वानर: हे प्राणीदेखील येथे मोठ्या प्रमाणात आहेत.
- पक्षी जीवन: विविध जातींचे पक्षी येथे आढळतात, ज्यामुळे पक्षी निरीक्षकांसाठी हे एक महत्त्वाचे स्थान आहे.
मुख्य आकर्षणे
- निसर्ग सौंदर्य: नागझिरा अभयारण्याच्या निसर्गसौंदर्यामुळे पर्यटकांच्या मनात विशेष स्थान निर्माण झाले आहे.
- जलस्रोत: येथे असलेल्या छोट्या छोट्या झिरा (जलस्रोत) अभयारण्यातील प्राण्यांना पाणी पुरवतात.
- वनस्पतींची विविधता: येथे आढळणाऱ्या विविध वनस्पतींमुळे हे अभयारण्य अधिक समृद्ध झाले आहे.
धार्मिक उत्सव
जरी नागझिरा हे धार्मिक स्थळ नसले तरी पर्यटकांच्या आवडीचे ठिकाण असल्याने विविध निसर्ग उत्सव येथे साजरे केले जातात. पर्यावरण दिन, वन्यजीव दिन यांसारखे विशेष दिवस येथे साजरे केले जातात.
प्रवास माहिती
नागझिरा अभयारण्य येथे पोहोचण्यासाठी नागपूर शहरापासून साधारणतः १२२ कि.मी. अंतरावर आहे. येथे बस आणि खाजगी वाहनाने जाता येते. प्रवासाच्या सोयीसाठी विविध विश्रामगृह उपलब्ध आहेत.
निष्कर्ष
नागझिरा अभयारण्य हे एक अत्यंत महत्त्वाचे ठिकाण आहे जेथे वन्यजीव आणि निसर्गाची अनुभूती घेता येते. येथे येऊन निसर्ग प्रेमींनी वन्यजीव आणि निसर्ग सौंदर्याचा अनुभव घ्यावा.
संदर्भ
Visit Maharashtra Tourism for more information
