शून्य मैल दगड (Zero Mile Stone) हे नागपूरमध्ये स्थित एक ऐतिहासिक स्मारक आहे, जे ब्रिटिश राजवटीत भारताच्या भौगोलिक केंद्र म्हणून ओळखले जात होते. हे स्मारक भारतीय रेल्वेच्या मोजणीसाठी वापरले जात होते आणि यामुळे नागपूरला विशेष महत्त्व प्राप्त झाले आहे. पर्यटकांसाठी आणि इतिहासप्रेमींसाठी हे एक प्रमुख आकर्षण आहे.
ऐतिहासिक आणि सांस्कृतिक महत्त्व
शून्य मैल दगडाचा इतिहास ब्रिटिश काळाशी जोडलेला आहे. ब्रिटिशांनी नागपूरला भारताच्या केंद्रबिंदू म्हणून मान्यता दिली आणि या स्मारकाची निर्मिती केली. ब्रिटिश राजवटीदरम्यान, रेल्वे मार्गाचे मोजमाप या दगडावरून करण्यात येत होते. या स्मारकाच्या चार बाजूंना घोड्यांच्या पुतळ्यांनी सजवलेले आहे, जे या स्मारकाचे विशेष आकर्षण आहे.
प्रमुख आकर्षण
शून्य मैल दगड एक साध्या परंतु ऐतिहासिक महत्त्व असलेले स्मारक आहे. येथे चार दिशांचे घोड्यांचे पुतळे आणि दगडाची साधी बांधणी आहे. या ठिकाणावर अनेक इतिहासप्रेमी आणि नागपूरकर भेट देतात.
- घोड्यांचे पुतळे – चार दिशांचे घोड्यांचे पुतळे या ठिकाणाचे विशेष आकर्षण आहे. हे पुतळे ब्रिटिश काळातील वास्तुकलेचे उत्तम उदाहरण आहेत.
- शून्य मैल दगड – दगडावर असलेले मोजणीचे चिन्ह दर्शवते की हे भारताचे केंद्र आहे, ज्यामुळे नागपूरला राष्ट्रीय महत्त्व प्राप्त झाले.
धार्मिक उत्सव
शून्य मैल दगड हे एक धार्मिक स्थळ नसले तरी नागपूरमधील इतर धार्मिक स्थळे, जसे की दीक्षाभूमी आणि रामटेक मंदिर, पर्यटकांमध्ये लोकप्रिय आहेत.
प्रवास माहिती
शून्य मैल दगड नागपूर शहराच्या मध्यभागी स्थित आहे आणि येथे रेल्वे स्थानक आणि बस स्थानकांपासून सहज पोहोचता येते. शहराच्या मध्यवर्ती भागात असल्यामुळे येथे पोहोचणे अत्यंत सोपे आहे. पर्यटकांसाठी नागपूरच्या विविध आकर्षणांपैकी एक म्हणून हे ठिकाण आवर्जून भेट द्यावे असे आहे.
शून्य मैल दगड हे नागपूरच्या ऐतिहासिक आणि भौगोलिक महत्त्वाचे प्रतिक आहे. या ठिकाणी भेट देऊन नागपूरच्या ऐतिहासिक वारशाचा अनुभव घ्यावा.
